Privacywaakhond Ministry of Privacy trekt naar het Grondwettelijk Hof tegen de verdere inperking van het bankgeheim. Door de programmawet uit december 2020, moeten banken het saldo van elke bankrekening periodiek overmaken aan de overheid en andere instanties. Deze maatregel is niet noodzakelijk & niet proportioneel. Samen met advocatenkantoren Sansen International Tax Lawyers & Artes Law bereidt ze de procedure voor.
Ministry of Privacy werd eind 2018 opgericht, als Private Stichting om de fondsen te beheren van de stopvingerafdruk.be–crowdfunding. De Stichting telt vandaag meer dan 300 leden. Ze trok reeds naar het Grondwettelijk Hof tegen de vingerafdrukken. Die besliste in januari van dit jaar dat het bijhouden van de vingerafdrukken niet indruist tegen de privacy, maar voerde wel beperkingen in wie de vingerafdrukken kan raadplegen. Nu trekt de Stichting dus opnieuw naar de rechter, ditmaal tegen de verdere inperking van het bankgeheim.
Matthias Dobbelaere-Welvaert, directeur en privacy-activist: “De programmawet van eind 2020 passeerde eigenlijk vrij geruisloos. Financiële privacy is misschien niet al te sexy, maar het heeft een zeer grote praktische impact voor iedereen met een bankrekening, misschien zelfs meer dan de vingerafdrukken. Als we ons nu niet verzetten tegen de maatregel, staat straks het saldo van élke bankrekening, van élke burger, vrij te kijk voor ambtenaren. Het principe is alweer: iedereen is verdacht, en iedereen is een potentiële fraudeur. Zo werkt het recht niet.”
De Stichting wijst erop dat in de strijd tegen financiële fraude er al uitgebreide mechanismen bestaan, die de fiscus bijzonder veel macht geeft. Die tools worden echter te weinig, of niet uitgebreid, genoeg gebruikt. De verdere inperking van het bankgeheim en de financiële privacy, leidt volgens hen tot een de facto vermogenskadaster, waar al jaren zware politieke discussies rond gevoerd worden. Bovendien kwam er naar aanleiding van de bepaling in de programmawet, een uiterst negatief advies van de GBA (de Gegevensbeschermingsautoriteit). De regering hield volgens de klagers amper rekening met de aangebrachte punten.
Charlotte Lardenoit (Sansen International Tax Lawyers): “Deze wetswijziging raakt élke burger die een bankrekening heeft, of eender welk financieel product. We kunnen deze aanfluiting van ons recht op privacy niet zomaar laten passeren. Als we nu niet in actie schieten, zullen burgers binnen dit en twee jaar komen aankloppen met de vraag: hoe komt de overheid plots aan al mijn gegevens?”. Gevraagd naar de slaagkansen, antwoordt Lardenoit: “Wij achten de slaagkans van deze procedure reëel. Het noodzakelijk karakter van deze privacy-schending blijkt nergens uit de wettekst of parlementaire voorbereiding. Ook de Gegevensbeschermingsautoriteit (de vroegere privacycommissie) deelt deze mening en heeft een negatief advies afgeleverd. De wetgever heeft dit negatief advies genegeerd en toch het vermogenskadaster ingevoerd.”
De advocaten van Sansen (International Tax Lawyers), gespecialiseerd in fiscaal recht, werken voor de zaak samen met Artes Law, een advocatenkantoor onder andere gespecialiseerd in privacyrecht.
Nele Somers (Artes Law): “We zien een mogelijke schending van het subsidiariteitsbeginsel, nu de overheid haar doel kennelijk ook op een andere, minder privacy-invasieve wijze kan bereiken. Bijkomend is er een probleem met de transparantie. De motieven worden te vaag geformuleerd, waarbij geldt dat niet kan worden aangenomen dat een tijdelijke situatie (de coronacrisis) de invoering van een permanente maatregel kan verantwoorden. Daarbij komt nog dat er onvoldoende procedurele waarborgen worden genomen om de data van burgers effectief te beschermen tegen risico’s op misbruik en onrechtmatige toegang en gebruik ervan. Wat doen we bijvoorbeeld wanneer er zich een cyberincident voordoet, en deze gegevens plots voor iedereen zichtbaar worden?”.
“We zien procederen écht als laatste stap. Met de vingerafdrukken hadden we geen keuze. De regering weigerde te luisteren naar experts terzake. We verkiezen echter eerst dialoog en overleg, en dan pas de rechtbank. Vandaag gaat het net zo: men voert een maatregel in, vraagt advies aan de Autoriteit, en wanneer dat advies negatief is, doet men toch gewoon haar zin. Wie vandaag graag wil dat zijn bankrekening nog iéts van privacy waarborgt, doet er goed aan zich grote zorgen te maken over deze evolutie”, aldus Dobbelaere-Welvaert.
Voor de financiering van de zaak rekent het collectief op donaties, via de website https://www.houjegeldprive.be. De donaties worden uitsluitend aangewend om de campagne te bekostigen, en de advocaten in de zaak te ondersteunen.